Sentymentalna podróż i powrót do korzeni

W tym roku 25-26 lipca w Zyndranowej odbyło się po raz siedemnasty po II wojnie światowej święto "Od Rusal do Jana", czyli "Od Zielonych Świątek do Świętego Jana", nawiązujące do kultury i tradycji łemkowskiej. Święto Rusala swoimi początkami sięga Chrztu Rusi. Na Dukielszczyźnie związane było z tworzeniem się pierwszych osad, stanowiło okazję do nawiązywania kontaktów między mieszkańcami rozrzuconych wśród wzgórz wsi.

W tegorocznej imprezie uczestniczyli Łemkowie z Polski, Ukrainy, Słowacji, USA, także turyści z Polski i zagranicy oraz mieszkańcy gminy Dukla i przedstawiciele władz samorządowych. Dla większości uczestników była to sentymentalna podróż do lat dzieciństwa i młodości. Łemkowie mieszkający w Polsce jadą po kilkaset kilometrów, by pobyć przez kilka godzin na ziemi ojców, pomodlić się na cmentarzu i w cerkwi. Przywołać w pamięci wspomnienia z lat dziecinnych. Na święto przyjeżdżają dzieci i wnukowie niegdysiejszych mieszkańców wsi, wysiedlonych w ramach akcji "Wisła" na ziemie zachodnie i północne. Dla tych ostatnich to swoista pielgrzymka do miejsc uświęconych tradycją przodków, natomiast dla starszych to nostalgia i kojenie ciągle rozdartej duszy.

Święto rozpoczęło się w sobotę złożeniem kwiatów pod pomnikami łemkowskich pisarzy, Iwana Rusenki i Wołodymira Ignatiewicza Chylaka oraz malarza prymitywisty Nikifora. Odmówiono modlitwę i złożono kwiaty pod pomnikami żołnierzy poległych podczas II wojny, w walkach o Przełęcz Dukielską i pomnikami ofiar obozów w Talerhofie i Jaworznie. Odsłonięto pomnik rodzin żydowskich ofiar Holocaustu z Zyndranowej i okolic, którego pomysłodawcą i fundatorem jest Samuel Oliner, jedyny ocalały z Holocaustu zyndranowski Żyd. Obecnie profesor na uniwersytecie Humboldta w Kalifornii. Ze względu na stan zdrowia Samuel Oliner na uroczystości nie przyjechał, a w jego imieniu odsłonięcia dokonał i odmówił żydowska modlitwę kadisz w języku aramejskim jego przyjaciel, Olaf Żylicz z Warszawy. List Samuela Olinera do mieszkańców Zyndranowej odczytał Zygmunt Gil. Pomnik znajduje się w pobliżu chaty żydowskiej-izby pamięci. Organizatorem uroczystości było jak co roku Towarzystwo na Rzecz Rozwoju Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej, a głównym jego sponsorem Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Święto współfinansował Samorząd Gminy Dukla i Ośrodek Kultury w Dukli.

Uroczysta liturgia św. Jana Złotoustego w prawosławnej cerkwi p.w. św. Mikołaja w Zyndranowej rozpoczęła niedzielne święto, wraz z prawosławnymi kapłanami odprawiał ją i przewodniczył jej biskup Paisi z Diecezji Gorlickiej. Ks. bp. wygłosił również homilię. Po uroczystościach w cerkwi, w niedzielne popołudnie oficjalnie otworzył święto prezes Towarzystwa Bogdan Gocz. Przywitał wszystkich przybyłych gości, przedstawicieli władz, m.in. starostę krośnieńskiego Jana Juszczaka, burmistrza gminy Dukla Marka Góraka i koncertujące zespoły. Mimo niesprzyjającej pogody, padającego co chwilę deszczu zebrało się wielu słuchaczy . Koncertowanie rozpoczął zespół dziecięcy "Terka" z Olchowca prowadzony przez Marię Gabło, potem zespół "Wilsznia" z Polan. Julia Doszna zaśpiewała kilka pieśni, następnie wystąpił zespół "Widymo" z Sanoka, grający muzykę Karpat. A więc nie tylko melodie łemkowskie, ale również bojkowskie i huculskie. Także "Rogowice" z Rogów. "Osławianie" z Sanoka, śpiewaniem i tańcami podbili zyndranowską publiczność. W przerwie między występami zespołów, dr Olena Duć-Fajfer z Akademii Pedagogicznej w Krakowie i Andrzej Kopcza, prezes Stowarzyszenia Łemków z Legnicy złożyli życzenia z okazji 80.urodzin i wręczyli dyplom i kwiaty Teodorowi Goczowi - twórcy muzeum.


Z kolei na zyndranowskiej scenie zagościł na dłużej zespół "Makovica" ze Svidnika na Słowacji, który tańczył, śpiewał i kilkakrotnie bisował. W przerwie pomiędzy koncertami, Zenobia Gocz ogłosiła wyniki konkursu plastycznego:" Wakacje na Łemkowynie" i wręczyła nagrody zwycięzcom. W konkursie wzięło udział 14 dzieci. Komisja w składzie : Lidia Kocur, Jerzy Lewosiuk i Anna Michalak przyznała nagrody w 3. kategoriach: kat I. do 6 lat: 1. miejsce Helena Pyłka, 2. Jeremi Pyłka, 3. Ania Kolarska , kat. II. 7-10 lat: 1. Michał Cocula, 2. Marysia Kolarska, 3. Natalia Tropiła, kat. III. 11-14 lat: 1. Anna Kopcza, 2. Natalia Gocz, 3. Ewelina Tropiła. Wieczorem bawił gości zespół "Na drabini" z Ukrainy. Podczas święta czynne były stoiska z wyrobami rękodzieła ludowego, łemkowskimi pamiątkami, książkami, słodyczami i punkty gastronomiczne z jedzeniem i piciem. Wystawiono także obrazy malarzy łemkowskich. Konferansjerkę prowadził, bawiąc publiczność Wasyl Szlimba z Ukrainy.

XVII święto kultury i tradycji łemkowskiej "Od Rusal do Jana" w Zyndranowej późnym wieczorem, oficjalnie zakończyli Wasyl Szlimba i Bogdan Gocz.

kbr